هر کشوری در حوزه سیاست مذهبی دیدگاه خاص خود را دارد. در کشورهای آسیای مرکزی، ادارات و سازمان‌های دولتی دارای سطوح و موقعیت‌های مختلف حوزه مذهبی را به نفع دولت تنظیم می‌کنند. بسته به این، سیاست دولت در این جهت متفاوت است. در قزاقستان، ازبکستان و تاجیکستان، سیاست مذهبی در دست دولت است. در ترکمنستان مشخص نیست. در قرقیزستان این حوزه در صلاحیت رئیس جمهور است.

قزاقستان

در قزاقستان کمیته امور ادیان وزارت اطلاعات و توسعه اجتماعی جمهوری قزاقستان مسئول سیاست دولتی در حوزه مذهبی در مورد تعامل با انجمن‌های مذهبی در راستای تضمین حقوق شهروندان برای آزادی دین و مذهب است. این کمیته دارای دو نهاد دولتی است: یکی مرکز بین‌المللی فرهنگ‌ها و ادیان و دیگری مرکز پژوهشی و تحلیلی مسائل دینی.

این کمیته بر اساس ساختار خود متشکل از بخش‌های ذیل است:

1.      اداره ارتباط با سازمان‌های اسلامی.

2.      اداره روابط با سازمان‌های مسیحی و سایر سازمان‌های مذهبی.

3.      اداره پیشگیری از افراط‌گرایی مذهبی و کار توانبخشی.

4.      اداره کارشناسی دینی

5.      اداره تعامل با سازمان‌های آموزش دینی.

6.      اداره اجرای قانون در حوزه فعالیت‌های مذهبی.

7.      اداره تحلیل تلفیقی و برنامه‌ریزی.

8.      اداره هماهنگی کار منطقه‌ای.

تاجیکستان

در جمهوری تاجیکستان، سیاست دولتی در حوزه مذهبی توسط کمیته دین، تنظیم سنت، جشن و مراسم زیر نظر دولت تاجیکستان انجام می‌شود. تا اوت 2018، نام این نهاد کمیته امور ادیان بود. به عنوان بخشی از اصلاحات، 24 کارمند وزارت فرهنگ، 10 کارمند اداره تنظیم سنت، جشن و مراسم دفتر اجرایی ریاست جمهوری و پنج کارمند جدید به کمیته منتقل شدند.

قرقیزستان

در قرقیزستان، سیاست دولتی در حوزه مذهبی توسط کمیسیون دولتی امور ادیان زیر نظر ریاست جمهوری قرقیزستان انجام می‌شود. این نهاد 4 مارس 1996 به عنوان یک نهاد اداری زیر نظر دولت جمهوری قرقیزستان تأسیس شد. به عنوان بخشی از اصلاحات سیستم مدیریت دولتی، 26 اکتبر 2009، این نهاد به دفتر ریاست جمهوری قرقیزستان وابسته شد و مستقیماً تابع رهبر کشور است. کمیسیون دولتی امور ادیان زیر نظر رئیس جمهور قرقیزستان، نهاد مرکزی جمهوری قرقیزستان است که در زمینه تنظیم و اجرای سیاست دولتی در حوزه دینی فعالیت می‌کند و فعالیت‌های نهادهای دولتی جمهوری قرقیزستان در زمینه ادیان را هماهنگ می‌کند. ساختار کمیسیون دولتی امور ادیان متشکل از دفتر مرکزی (۲۵ کارمند)، نمایندگان در مناطق (6 کارمند) و مرکز مطالعات اوضاع دینی (13 کارمند) است.

ازبکستان

در جمهوری ازبکستان، سیاست دولتی در مسائل مذهبی توسط کمیته امور ادیان زیر نظر کابینه وزیران جمهوری ازبکستان انجام می‌شود. این نهاد در سال 1992 تاسیس شده و وظایف زیر را انجام می‌دهد:

-        هماهنگی تعامل دولت با سازمان‌های مذهبی.

-        نظارت بر رعایت قوانین مربوط به آزادی وجدان و سازمان‌های مذهبی.

-        شرکت در تدوین لوایح لازم.

-        صدور مجوز کار برای موسسات آموزشی مذهبی و نظارت بر انطباق فعالیت آنها با الزامات و شرایط مجوز

-        سازماندهی حج و اعزام اتباع برای تحصیلات دینی به خارج از کشور

-        مطالعه محصولات مذهبی (نشریات چاپی و الکترونیکی، کاست‌های صوتی و تصویری، سی‌دی، دی‌وی‌دی و سایر دیسک‌ها) تولید شده در داخل کشور و وارد شده از خارج.

ترکمنستان

در ترکمنستان، سیاست دولتی در حوزه دین توسط کمیسیون کار با سازمان‌های مذهبی و تحلیل منابع حاوی اطلاعات مذهبی و نشریات و محصولات چاپی در ترکمنستان انجام می‌شود.

-        صلاحیت کمیسیون شامل موارد زیر است:

-        کنترل فعالیت‌های سازمان‌های مذهبی.

-        صدور اجازه انتصاب رؤسای سازمان‌های مذهبی که مرکز معنوی آن در خارج از ترکمنستان است.

-        سازماندهی کار شورای کارشناسی دین‌شناسان به منظور انجام مطالعات دینی.

-        تهیه اسناد برای ثبت سازمان‌های مذهبی در وزارت دادگستری.

-        ایجاد مؤسسات آموزشی دینی با پیشنهاد دولت.

تهیه شده در رایزنی فرهنگی ج.ا.ایران در قرقیزستان

منبع: https://prevention.kg

مترجم: جاوید میرزایف